Θυσιάζοντας τη φύση για τις ΑΠΕ; /Sacrificing wilderness for renewables?

Ιούλιος 15, 2025

Θυσιάζοντας τη φύση για τις ΑΠΕ; /Sacrificing wilderness for renewables?

Θυσιάζοντας τη φύση στο βωμό των ΑΠΕ;

Αυτός είναι ο τίτλος της νέας επιστημονικής μας δημοσίευσης ανοιχτής πρόσβασης

Kati V, Spiliopoulou K, Stefanidis A, Kassara C. 2025. Sacrificing Wilderness for Renewables? Land Artificialization from Inadequate Spatial Planning of Wind Energy in Evvoia, Greece. Land 14(6). https://doi.org/10.3390/land14061296.

Κύρια σημεία:

Το νησί της Εύβοιας φιλοξενεί το 17% (823 MW) της συνολικής αιολικής ισχύος στην Ελλάδα (528 ανεμογεννήτριες).
Η Εύβοια έχει υποφέρει από μεγαπυρκαγιές με την τελευταία να έχει κάψει έκταση 510 km² στο βόρειο Τμήμα (2021)
Η περιοχή μελέτης στην κεντρική Εύβοια (μέσο υψόμετρο 725 μ.) παραμένει φυσική περιοχή με δάση (43%), θαμνώνες/φρύγανα (28%), λιβάδια (16%), αραιή βλάστηση (10%), γεωργική γη και λατομεία (3%)
Χαρακτηρίζεται από μεγάλη φυσικότητα και έχει έντονο χαρακτήρα «άγριας φύσης» — το 50% είναι περιοχές χωρίς δρόμους.
Στην περιοχή σχεδιάζεται μεγάλο έργο αιολικών σταθμών βιομηχανικής κλίμακας: 11 ΑΣΠΗΕ, 98 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 279.6 MW.
Το έργο θα προκαλέσει απώλεια φυσικών οικοτόπων συνολικής έκτασης 14.55 km² με απώλεια εκτάσεων από δάση (6.7 km²), λιβάδια (2.68 km²), θαμνώνες (2.44 km²), και αραιή βλάστηση (2.73 km²)
Ο δείκτης τεχνητοποίησης εδάφους θα είναι μεγάλος (53.112 m²/MW), όπως και ο δείκτης κατάληψης γης (4.5 m²/MWh), πολλαπλάσιος του παγκόσμιου μέσου όρου (~1 m²/MWh)
Το νέο οδικό δίκτυο 15.27 km θα οδηγήσει σε σημαντικό κατακερματισμό: 5 φορές περισσότερα μικρά τμήματα αραιής βλάστησης με έκταση τμήματος 10% της αρχικής, και 3 φορές περισσότερα μικρά τμήματα δάσους με έκταση τμήματος 30% της αρχικής.
Η 20^η μεγαλύτερη Περιοχή Άνευ Δρόμων του όρους Πυξαριάς (51.4 km²) μειώνεται κατά 77%, ενώ άλλη ΠΑΔ 16.1 km² εξαφανίζεται. Ο Πυξαριάς θα έπρεπε να ήταν ήδη στο καθεστώς των «Απάτητων Βουνών»
Η περιοχή παρέμβασης βρίσκεται σε ευαίσθητες ζώνες:
- 97% στο Natura 2000 GR2420011 (31 είδη πουλιών στην Οδηγία των Πτηνών)
- 97% εντός Ζώνης Προστασίας της Φύσης (απαγορεύονται δρόμοι και υποδομές με βάση την ΕΠΜ).
- 84% σε ζώνη Σημαντική για τα Πουλιά (περιφερειακή KBA – GR111)
- 27% σε πιθανή παγκόσμια Καίρια Περιοχή Βιοποικιλότητας (KBA)
- 64% σε ΠΑΔ (με χαρακτηριστικά “άγριας φύσης”)
- 100% στη ζώνη αποκλεισμού ανεμογεννητριών, με βάση πρότερη επιστημονική δημοσίευση
Η κατανομή 524 ειδών εμπίπτει στην περιοχή παρέμβασης των ΑΣΠΗΕ, εκ των οποίων 23 απειλούνται με εξαφάνιση: 2 CR (Κρισίμως Κινδυνεύοντα), 6 ΕΝ (Κινδυνεύοντα), 14 VU (Ευάλωτα) με βάση την IUCN. Η περιοχή παρέμβασης καλύπτει πολύ μικρό μέρος της κατανομής τους και οι συνέπειες είναι άγνωστες.
Συζητούνται οι αρνητικές συνέπειες στην απώλεια των δασών και στις οικοσυστημικές υπηρεσίες, καθώς η αποθήκευση νερού, η γονιμότητα του εδάφους, η φυσική δέσμευση άνθρακα, η παραγωγή βιομάζας και η διατήρηση οικοτόπων μηδενίζονται σε στεγανοποιημένα εδάφη.
Συζητιέται το θέμα της φτωχής ποιότητα των εθνικών χωροταξικών σχεδίων όπως η περίπτωση των ΑΠΕ στην Ελλάδα, καθώς και της φτωχής ποιότητας ορισμένων μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ), καθώς και η αγνόηση της εκτίμησης των σωρευτικών επιπτώσεων.
Παρουσιάζονται προτάσεις πολιτικής για τη βελτίωση της πράσινης ενεργειακής μετάβασης χωρίς βλάβη στη φύση, τη βιοποικιλότητα και το τοπίο.
- Νέο εθνικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ καλής ποιότητας.
- Ποιοτικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων με υποχρεωτικό επιστημονικό έλεγχο της ποιότητάς τους από τον ΟΦΥΠΕΚΑ πριν την έγκρισή τους για το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης
- Επιτάχυνση εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, και θεσμοθέτηση των χρήσεων γης στις ζώνες των περιοχών Natura 2000 με ΠΔ.
- Εφαρμογή ανάλυσης κόστους–οφέλους στη διαδικασία αξιολόγηση και έγκρισης κατασκευής αναπτυξιακών έργων.
Συμπέρασμα: To έργο ΔΕΝ πρέπει να αδειοδοτηθεί, λόγω σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Η δημοσίευση καλύφθηκε από την ΕΦΣΥΝ σε σχετικό άρθρο του Τ. Σαραντή 14/7/2025: https://www.efsyn.gr/periballon/478913_meleti-kolafos-gia-tis-98-anemogennitries-stin-kentriki-eyboia

Sacrificing wilderness for renewables?

This is the title of our new scientific paper

In a nutshell:

Evvoia island hosts 17% (823 MW) of the national wind power installed (528 wind turbines)
Evvoia has suffered megafires with the last one burning 510 km² in its northern part in 2021
The study area in the mountains of central Evvoia (average elevation of 725 m) is left intact and is of high naturalness: forest (43%), heathland and shrubs (28%), grasslands (16%), sparsely vegetated areas (10%), agricultural land and mining sites (3%).
The study area has a pronounced wilderness character (half of the study area as roadless areas)
A large-scale wind power project is planned in this area: 11 wind power stations with 98 wind turbines totaling 279.6 MW
This industrial scale wind harnessing project will cause substantial natural habitat loss of 14.55 km²: forest loss of 6.7 km², natural grassland loss of 2.68 km², heathland and scrub loss of 2.44 km² and sparsely vegetated areas loss of 2.73 km².
The project land artificialization index would be 53.112 m²/MW and the estimated land take index would be 4.5 m²/MWh when the global average is 1 m²/MWh)
The new artificial land generated and relevant new road network (15.27km) would result in landscape fragmentation: five times more patches of sparsely vegetated areas that would have 10% of the initial patch size and three times more forest patches that would have 30% of their initial size
The 20th largest roadless area of Mt Pyxarias (51.4 km² will be reduced by 77%) and a smaller roadless area (16.1 km²) will be lost
The project intervention zone lies in ecologically sensitive zones: (a) 97% within the boundaries of the Natura 2000 site GR2420011 (31 bird species of the Birds’ Directive), (b) 97% within the “Nature Protection Zone” suggested by the Special Environmental Study as a road-free and infrastructures-free zone of strict protection status, (c) 84% within the regional Key Biodiversity Area GR111 (Important Bird Area), (d) 27% within a potential global Key Biodiversity Aera, (e) 64% within wilderness areas and (f) 100% within the windfarm-exclusion zone suggested by another publication
The distribution range of 524 species overlaps with the Wind Power Stations’ intervention zone: 23 species are threatened with extinction (IUCN): 2 CR (critically endangered), 6 EN (endangered), 14 VU (vulnerable). The polygons covered a small part of their global distribution range. Consequences are unknown.
The impact of the project on deforestation and ecosystem services is discussed, as water-holding capacity, soil fertility, carbon sequestration, biomass, and habitat provision, are nullified under sealed soils
The role of the poor-quality SEAs (Strategic Environmental Assessment: poor quality of national spatial planning for RES) and the poor quality of EIAs (Environmental Impact Assessment Study for the project) and the lack of cumulative impact assessment are discussed.
Policy recommendations are presented to reconcile the green energy transition with biodiversity conservation and landscape values maintenance: (a) Issuing and implementing a new SEA for RES under a set of sustainability criteria, (b) assuring the EIAs quality by introducing a binding peer-review process by NECCA (Natural Environment & Climate Change Agency) before public consultation, (c) speeding up the implementation of nature conservation legislation at national level and mainly legalize the land uses across different zones inside the Natura 2000 network, (d) adopting cost-benefit analysis in development projects.
The obvious conclusion is that the project should not obtain a construction permit due to substantial environmental effects on nature.